Vật lí 10

Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực

Cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực luôn là nỗi lo sợ của nhiều học sinh học Vật lý THPT nói chung và Vật lý 10 nói riêng. Biết được điều đó, hôm nay HocThatGioi sẽ gửi đến các bạn bài viết Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực để bạn đọc có thể nắm vững kiến thức này nhé!

Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực
Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực

I. Lý thuyết cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực

1. Cân bằng của một vật có trục quay cô định. Momen lực

1.1 Thí nghiệm

Cho đĩa tròn có trục quay qua tâm O, trên đĩa có lỗ dùng để treo quả cân. Tác dụng vào đĩa hai lực \overrightarrow{F_1} và \overrightarrow{F_2} nằm trong mặt phẳng của đĩa, sao cho đĩa vẫn đứng yên

Nếu không có lực \overrightarrow{F_2} thì lực \overrightarrow{F_1} làm cho đĩa quay theo chiều kim đồng hồ. Ngược lại, nếu không có lực \overrightarrow{F_1} thì lực \overrightarrow{F_2} làm cho đĩa quay ngược chiều kim đồng hồ. Đĩa đứng yên vì tác dụng làm quay của lực \overrightarrow{F_1} cân bằng với tác dụng làm quay của lực \overrightarrow{F_2}

Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực 4

1.2 Momen lực

Momen lực đối với một trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó.

Công thức Momen lực:

Công thức
M = F.d
Trong đó:
M : momen của lực (N.m)
F là độ lớn của lực tác dụng (N)
d : cánh tay đòn của lực là khoảng cách từ trục quay đến giá của lực. (m)

2. Điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định

2.1 Quy tắc

Muốn cho một vật có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải bằng tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều ngược lại.

Biểu thức: F_1.d_1 = F_2.d_2 hay M_1 = M_2

Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực 5

Trong trường hợp vật chịu nhiều lực tác dụng: F_1.d_1 + F_2.d_2 +… = F_1 ’.d_1 ’ + F_2 ’.d_2 ’ + …

Lưu ý: Quy tắc momen còn được áp dụng cho cả trường hợp một vật không có trục quay cố định nếu như trong một tình huống cụ thể nào đó ở vật xuất hiện trục quay.

=> Xem thêm Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

II. Bài tập SGK cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực

Bài 1 trang 103

Momen lực đối với một trục quay là gì? Cánh tay đòn của lực là gì? Khi nào thì lực tác dụng vào một vật có trục quay cố định không làm cho vật quay?
    Hướng dẫn giải:
    Momen lực đối với một trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực và cánh tay đòn của nó.
    Cánh tay đòn của lực là khoảng cách d từ trục quay đến giá của lực
    Lực tác dụng vào một vật cố định không làm cho vật quay khi lực tác dụng có giá đi qua trục quay (khi đó d = 0)

    Bài 2 trang 103

    Phát biểu điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định (hay qui tắc momen lực).
      Hướng dẫn giải:
      Điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định:
      Tổng các momen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải bằng tổng các monen lực có xu hướng làm vật quay ngược chiều kim đồng hồ.

      Bài 3 trang 103

      Hãy vận dụng qui tắc momen lực vào các trường hợp sau:
      a) Một người dùng xà beng để bẩy một hòn đá
      b) Một người cầm càng xe cút kít nâng lên
      c) Một người cầm hòn gạch trên tay
        Hướng dẫn giải:
        a) F_A. OA = F_B. OB
        b) Gọi O là trục quay của bánh xe cút kít;
        d1 khoảng cách từ trục quay đến giá của trọng lực
        d2 khoảng cách từ trục quay đến giá của lực
        Ta có: P. d_1 = F. d_2
        c) Gọi dF là khoảng cách từ trục quay O đến giá của lực
        Gọi dP là khoảng cách từ trục quay O đến giá của lực
        Ta có: F. d_F = P. d_p

        Bài 4 trang 103

        Một người dùng búa để nhổ một chiếc đinh (Hình 18.6). Khi người ấy tác dụng một lực 100 N vào đầu búa thì đinh bắt đầu chuyển động. Hãy tính lực cản của gỗ tác dụng vào đinh.
          Hướng dẫn giải:
          Gọi dF là cánh tay đòn của lực F, ta được:
          d_F = 20 cm = 0,2 m
          Gọi dC là cánh tay đòn của lực cản gỗ.
          d_C = 2 cm = 0,02 m
          Áp dụng quy tắc Momen lực ta có:
          F.d_F = F_C.d_C
          F_C=\frac{100.0,2}{0,02}=1000(N)

          Bài 5 trang 103

          Hãy giải thích nguyên tắc hoạt động của chiếc cân
            Hướng dẫn giải:
            Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực 6

            Như vậy, bài viết về Lý thuyết và bài tập cân bằng của một vật có trục quay cố định, momen lực của HocThatGioi đến đây đã hết. Qua bài viết, hi vọng sẽ giúp các bạn tiếp thu được các kiến thức bổ ích. Đừng quên Like và Share để HocThatGioi ngày càng phát triển. Cảm ơn các bạn đã theo dõi hết bài viết

            Bài viết khác liên quan đến Lớp 10 – Vật Lý – Moment lực Cân bằng của vật rắn
            Back to top button
            Close