Truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành- Giáo án chi tiết

Thanh Hiệp Tháng Một 18, 2022

Xin chào các bạn, trong bài viết này HocThatGioi sẽ giúp các bạn khái quát tất cả các ý chính trong truyện ngắn Rừng xà nu, cũng như giúp các bạn trả lời các câu hỏi thường gặp trong tác phẩm. Qua bài học này, các bạn có thể ghi nhớ tổng quan nội dung tác phẩm, nắm được các ý “chủ chốt” trong bài, mời các bạn cùng theo dõi!

I. Kiến thức cần nắm trong Rừng xà nu

Hình tượng rừng xà nu- biểu tượng của cuộc sống đau thương nhưng kiên cường và bất diệt.

Hình tượng nhân vật Tnú và câu chuyện bi trang về cuộc đời anh thể hiện đầy đủ nhất cho chân lí: phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng, đấu tranh vũ trang là con đường tất yếu để tự giải phóng.

Chất sử thi thể hiện qua cốt truyện , bút pháp xây dựng nhân vật, giọng điệu và vẻ đẹp ngôn ngữ của tác phẩm.

II. Các câu hỏi trong Rừng xà nu- Giáo án

1. Tóm tắt Rừng xà nu

Truyện ngắn Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành là câu chuyện kể về Tnú và người dân làng Xô Man. Làng Xô Man nằm giữa cánh rừng xà nu bạt ngàn, đang ngày đêm hứng chịu những trận mưa bom, bão đạn của giặc. Anh Xút bị giặc treo cổ, bà Nhan bị giặc chặt đầu. Tnú – nhân vật chính của truyện – cùng với Mai nuôi giấu cán bộ là anh Quyết. Tnú và Mai được anh Quyết dạy chữ cho.Tnú chẳng may bị bắt trong một lần đi liên lạc, trong lúc vượt thác Đắc Nông, sau đó bị chúng đầy đi Kông Tum. Sau ba năm, Tnú trốn được và trở về làng thì anh Quyết đã không còn nữa. Tnú cùng dân làng chuẩn bị đánh giặc thì thằng Dục đưa quân lính đến vây bắt. Chúng giết Mai – vợ của Tnú, cũng là chị của Dít – và tẩm nhựa xà nu thiêu đốt 10 đầu ngón tay Tnú. Cụ Mết cùng đám thanh niên trong làng xông vào giết giặc ngay đêm hôm ấy và giành thắng lợi. Tnú sau ngày hôm ấy tham gia giải phóng quân, mãi sau này mới có dịp trở về thăm làng trong một ngày nghỉ phép. Khi ấy, những đứa bé như Chiến, Dít, Heng đều đã trở thành du kích. Cả làng Xô Man với tinh thần và quyết tâm đánh giặc bất khuất như sự bạt ngàn, vững trãi của cánh rừng xà nu bao quanh đây.

2. Ý nghĩa nhan đề Rừng xà nu

Hình ảnh rừng xà nu là linh hồn của tác phẩm, là cảm hứng chủ đạo, là dụng ý nghệ thuật của tác giả.

Cây xà nu gắn bó mật thiết với cuộc sống tinh thần,vật chất của làng Xôman.

Rừng xà nu là bức tranh thiên nhiên hùng vĩ đầy sức sống, luôn sinh sôi nảy nở, bất chấp sự hủy diệt của đạn bom.

Rừng xà nu là biểu tượng của người Tây Nguyên anh hùng, bất khuất.

=> Tên tác phẩm vừa có ý nghĩa tả thực lại vừa có ý nghĩa tượng trưng nên đã chứa đựng cảm hứng của nhà văn và tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

3. Hình tượng Rừng xà nu

* Trong đời sống

Cây xà nu có mặt trong đời sống hàng ngày của dân làng Xô Man
Cây xà nu tham dự vào những sự kiện trong đại của dân làng
Cây xà nu thấm sâu vào từng nếp nghĩ và cảm xúc của người dân
Cây xà nu đã trở thành một phần máu thịt trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân Tây Nguyên

=> Cây xà nu gắn bó mật thiết với đời sống vật chất và tinh thần của con người Tây Nguyên:

* Đau thương mất mát

Cái đau của những cây xà nu như con người đang tuổi thanh xuân

Nhà văn đã mang nỗi đau của con người để biểu đạt cho nỗi đau của cây. Mối cây ngã xuống mà ta ngỡ như một người Xô man ngã xuống.

Nhưng trong đau thương cây xà nu vấn đẹp đến sững sờ, đẹp trong dáng ngã kiêu hung

Cây xà nu là dáng ngã của biêt bao con người Việt Nam trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại Và Từ những thương tích mà cây xà nu phải gánh chịu
Đã gợi lên cái đau thương, mất mát của một thời mà người dân Xô man nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung phải gánh chịu

=>Cây xà nu tượng trưng cho số phận và phẩm chất của con người Tây Nguyên trong chiến tranh

Cây xà nu là sáng tạo độc đáo của Nguyễn Trung Thành, biện pháp nghệ thuật nhân hóa gợi cho người đọc nghĩ đến vùng đất và con người Tây Nguyên yêu tự do, bất khuất.

Cây xà nu góp phần làm nổi bật chủ đề, ca ngợi con người và đất rừng Tây Nguyên trong cuộc chiến tranh chống kẻ thù xâm lược

* Cây xà nu có những đặc tính gì?

Sinh sôi nảy nở mãnh liệt: “ Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời”
Ham ánh sáng: “Cũng có ít loại cây ham ánh sáng…thơm mỡ màng.”

=>Tượng trưng cho sự anh dũng, bất khuất, kiên cường của người dân Xô man

* Để khắc họa hình tượng cây xà nu tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào?

– So sánh “cành lá sum sê như những con chim đã đủ long mao long vũ”, “ vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng”
– Nhân hóa: vết thương, bị thương, từng cục máu lớn – Ẩn dụ, tượng trưng

4. Các hình tượng nhân vật trong Rừng xà nu

* Nhân vật Tnú

Lúc nhỏ làm liên lạc thay anh Quyết: lựa chọn con đường khó mà đi, học chữ thua Mai thì đập đầu, bị giặc bắt thì nuốt thư, bị tù thì vượt ngục.

Khi lớn lên: là con chim đầu đàn của làng Xô-man,hướng dẫn dân làng chuẩn bị chiến đấu ; bị giặc đốt mười ngón tay Tnú không thèm kêu than.

=>Dũng cảm, gan dạ,mưu trí, bất khuất

Yêu quê hương, yêu Đảng, sớm giác ngộ cách mạng.
Yêu gia đình vợ con: xé tấm dồ làm địu cho con, sẵn sàng cứu vợ con
Trung thành với cách mạng, ý thức tổ chức kỉ luật cao
Căm thù giặc sâu sắc: Khi giặc kéo về làng để tiêu diệt phong trào nổi dậy ở Xôman

* Chính sự tàn bạo kẻ thù đã nung nấu lòng căm thù trong Tnú và dân làng Xôman đã nổi lên chân lý

=> Chân lí ″Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo″ cụ Mết muốn ghi tạc vào lòng các thế hệ con cháu. Bởi khi chúng ta cầm vũ khí đứng lên chống lại súng đạn của kẻ thù thì mọi thứ đều thay đổi

* Các hình tượng nhân vật cụ Mết, Mai, Dít, Heng có vai trò gì trong việc khắc họa nhân vật chính và làm nổi bật tư tưởng của tác phẩm?

Tnú được sống trong cảm giác tìm lại được những gì đã mất qua hình ảnh Dít, bé Heng, gợi nghĩ đến một triển vọng của tương lai.

Cụ Mết, Mai, Dít, Bé Heng có vai trò tiếp nối sự sống cho Tnú.

5. Giá trị nghệ thuật Rừng xà nu

Rừng xà nu là tiếng nói của lịch sử và thời đại, gắn liền với sự vận động, những biến cố có ý nghĩa trọng đại đới với toàn dân. Những bức tranh thiên nhiên hay hình tượng con người là sự kết tinh những lí tưởng cao quí nhất của cả cộng đồng.

Tác phẩm mang một hình thức sử thi hoành tráng. Hoành tráng trong hình ảnh, dáng vóc vạm vỡ, cao cả của núi rừng, của con người. Hoành tráng trong âm hưởng, với lời văn đẽo gọt, giàu sức tạo hình, giàu nhạc điệu, khi vang động, khi tha thiết hoặc trang nghiêm.

Trên đây là những ý chính mà các bạn cần nắm trong truyện ngắn Rừng xà nu. Các bạn có thể tham khảo để áp dụng vào bài học của mình. Cảm ơn các bạn đã theo dõi hết bài viết, nếu thấy hay thì hãy đồng hành cùng HocThatGioi trong các bài viết kế tiếp. Chúc các bạn học tốt!