Lý thuyết về amino axit hay đầy đủ nhất

Ngọc Quốc Tháng Năm 25, 2021

Khái niệm và công thức phân tử của aminoaxit. Các danh pháp của aminoaxit. Tính chất vật lý, tính chất hoá học và ứng dụng của amino axit trong đời sống

Hôm nay, HocThatGioi sẽ cùng các bạn đi tìm hiểu về các tính chất của amino axit. Tất tần tật về amino axit đã được HocThatGioi tổng hợp lại rất chi tiết và đầy đủ để các bạn tham khảo. Nếu bạn còn đang gặp khó khăn hay thắc mắc gì về amino axit thì bài viết này sẽ rất có ích cho các bạn đấy

1. Khái niệm amino axit

Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử chứa đồng thời nhóm amino ( $NH_2$ ) và nhóm cacboxyl $(COOH)$

Công thức chung: $(H_2N)_x - R - (COOH)_y$

2. Cách đọc danh pháp amino axit

2.1 Tên thay thế

Axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ:

$H_2N-CH_2-COOH$ : axit aminoetanoic
$HOOC-[CH_2]_2-CH(NH_2)-COOH$ : axit 2-aminopentanđioic

2.2 Tên bán hệ thống

Axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ:

$CH_3-CH(NH_2)-COOH$ : axit α-aminopropionic
$H_2N-[CH_2]_5-COOH$ : axit ε-aminocaproic
$H_2N -[ CH_2]_6-COOH$ : axit ω-aminoenantoic

2.3 Tên thông thường

Các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường.

Ví dụ:

$H_2N-CH_2-COOH$ có tên thường là glyxin (Gly) hay glicocol

2.4 Tên gọi của một số α – amino axit

Các tên gọi của một số α – amino axit thông dụng.

Hóa học lớp 12 | Lý thuyết và Bài tập Hóa học 12 có đáp án — Tên gọi một số amino axit

3. Tính chất vật lý amino axit

Các amino axit là các chất rắn không màu, vị hơi ngọt, dễ tan trong nước vì chúng tồn tại ở dạng ion lưỡng cực (muối nội phân tử), nhiệt độ nóng chảy cao (vì là hợp chất ion)

4. Tính chất hóa học

4.1 Tác dụng lên thuốc thử màu

Cho amino axit có công thức như sau: $(H_2N)_x - R - (COOH)_y$ .

Khi:

$x = y$ thì amino axit trung tính, quỳ tím không đổi màu

$x > y$ thì amino axit có tính bazơ, quỳ tím hóa xanh

$x < y$ thì amino axit có tính axit, quỳ tím hóa đỏ

4.2 Tính chất axit – bazơ của dung dịch amino axit

Amino axit có tính chất lưỡng tính

Tác dụng với dung dịch bazơ (do có nhóm $COOH$ )
$H_2N-CH_2-COOH + NaOH \to H_2N-CH_2-COONa + H_2O$ .
Tác dụng với dung dịch axit (do có nhóm $NH_2$ )
$H_2N-CH_2-COOH + HCl \to ClH_3N-CH_2-COOH$ .

4.3 Các phản ứng quan trọng của Amino axit

Do có tính chất lưỡng tính nên Amino axit có các phản ứng este hóa nhóm COOH, Phản ứng của nhóm NH₂ với HNO₂, Phản ứng trùng ngưng.

Phản ứng este hóa nhóm COOH

Phản ứng của nhóm NH₂ với HNO₂

$H_2N-CH_2-COOH + HNO_2 \to HO-CH_2-COOH + N_2 + H_2O$ axit hiđroxiaxetic

Phản ứng trùng ngưng

Do có nhóm $NH_2$ và $COOH$ nên amino axit tham gia phản ứng trùng ngưng tạo thành polime thuộc loại poliamit
Trong phản ứng này, $OH$ của nhóm $COOH$ ở phân tử axit này kết hợp với $H$ của nhóm $NH_2$ ở phân tử axit kia tạo thành nước và sinh ra polime.

5. Ứng dụng

Amino axit thiên nhiên (hầu hết là α-amino axit) là cơ sở để kiến tạo nên các loại protein của cơ thể sống
Muối mononatri của axit glutamic được dùng làm mì chính (hay bột ngọt)
Axit ε-aminocaproic và axit ω-aminoenantoic là nguyên liệu sản xuất tơ tổng hợp (nilon – 6 và nilon – 7)
Axit glutamic là thuốc bổ trợ thần kinh, methionin là thuốc bổ gan

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của HocThatGioi về Lý thuyết về amino axit hay đầy đủ nhất. Nếu các bạn thấy hay và bổ ích, hãy chia sẻ cho bạn bè của mình để cùng nhau học thật giỏi nhá. Đừng quên để lại 1 like, 1 cmt để tạo động lực cho HocThatGioi và giúp HocThatGioi ngày càng phát triển hơn nhé! Chúc các bạn học thật tốt!