Hướng dẫn soạn bài Tây Tiến cực ngắn gọn chi tiết

Ngọc Quốc Tháng Một 10, 2022

Trong bài viết này, HocThatGioi sẽ giúp các bạn soạn bài Tây Tiến của Quang Dũng một cách đầy đủ, chi tiết và ngắn gọn nhất. Bài viết sẽ phân tích những ý chính của bài và trả lời các câu hỏi trong SGK để giúp các bạn hiểu bài trước khi đến lớp. Cùng theo dõi ngay nhé!

Hướng dẫn soạn bài Tây Tiến cực ngắn gọn chi tiết 2

Ý chính trong bài Tây Tiến

1. Giới thiệu chung

Tác giả:

Quang Dũng (1921 – 1988) tham gia kháng chiến. Là một hồn thơ tài hoa, bút pháp lãng mạn. Tập thơ tiêu biểu nhất của Quang Dũng là Mây đầu ô, trong đó có bài Tây Tiến viết năm 1948.

Tác phẩm

Tây Tiến là môt đơn vị quân đội được thành lập vào đầu năm 1947 chiến đấu trên núi rừng Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình, miền Tây Thanh Hóa và cả Sầm Nưa ( Lào). Đây là đơn vị thành lập năm 1947 với nhiệm vụ bảo vệ biên giới Việt Lào.

Đoàn quân Tây Tiến sau một thời gian hoạt động ở Lào trở về thành lập trung đoàn 52. Cuối năm 1948 tại Phù lưu Chanh nhà thơ Quang Dũng bỗng nhớ về đồng đội và đơn vị của mình nên đã dành hết cảm xúc làm nên bài thơ Tây Tiến. Bài thơ là những kí ức của Quang Dũng. Làm sống lại những kỉ niệm tự nhiên, chân thật gắn liến với cuộc đời chiến đấu của đoàn binh Tây Tiến trên một vùng núi non hiểm trở của Tây Bắc.

2. Phân tích văn bản

Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến

Tác giả nhớ cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc hoang sơ, dữ dội và những ngày tháng gian lan vất vả cùng đồng đội trải những chặng đường hành quân xa xôi, hiểm trở. Các chàng lính Tây Tiến không chỉ đối mặt với những địa hình hiểm trở mà đêm tối còn phải đối mặt với những hiểm nguy ở nơi rừng thiêng, nước độc. Bên cạnh những nguy hiểm rình rập ở Tây Bắc với thiên nhiên dữ dội, ta cũng biết đến một Tây Bắc lãng mạn, bình dị với hình ảnh hoa về trong đêm hơi, những bản làng bình dị.

Hình ảnh chiến sĩ “dãi dầu” không bước nữa có thể là giây phút nghỉ ngơi của những người lính sau chặng đường hành quân vất vả, song đó cũng có thê là sự nghỉ ngơi vĩnh viễn của các anh để sống mãi với núi rừng Tây Bắc.

Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng
Cảnh đêm liên hoan văn nghệ

Không khí đêm liên hoan tưng bừng, cả doanh trại như một ngày hội, xuất hiện hình ảnh các cô gái với trang phục cổ truyền lộng lẫy trong các điệu múa. Hình ảnh những người lính trẻ: bay bổng, say mê trong không khí ấm áp tình người ở bản làng quê.

Cảnh sông nước miền Tây

Thiên nhiên đẹp, huyền ảo, hoang dại, thiêng liêng. Xuất hiện với thiên nhiên là hình ảnh dáng người trên độc mộc: dáng điệu mềm mại, uyển chuyển mà hiên ngang, khỏe mạnh.

Chân dung người lính Tây Tiến

Hình ảnh người lính Tây tiến được miêu tả chân thực, vừa thể hiện được gian khổ của cuộc chiến tranh vừa thể hiện niềm tự hào về dáng vẻ kì dị nhưng độc đáo của người lính. Tâm hồn người lính hào hoa, phong nhã, mang nét đặc trưng của những chàng trai Hà thành với giấc mộng cứu nước trở về Hà Nội với những người thân thương. Người lính sẵn sàng hi sinh, họ coi cái chết rất nhẹ nhàng như sự trở về với đất mẹ.

Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây

Mùa xuân năm ấy là thời điểm lịch sử khó khăn, gian khổ. Lời thề của người lính Tây Tiến vẫn gắn bó máu thịt với đoàn quân Tây Tiến và miền Tây.

3. Phân tích chi tiết nội dung bài học

Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những nỗi nhớ về cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến

4 câu thơ đầu với cảm xúc chủ đạo: “nhớ chơi vơi” => Thể hiện nỗi nhớ da diết bao trùm, mênh mang đầy ắp lên mọi cảnh vật, con người. Điệp vần “ơi” cho ta thấy sự mênh mông, da diết. Cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc hiện lên hoang sơ, dữ dội và hiểm trở Với các địa danh hành quân được nhắc đến như Sài Khao Mường Lát. Đoàn quân Tây Tiến phải đi từ rất sớm khi trời vẫn còn sương và về khi đêm đã buông kín lối.

Hình ảnh thơ: sương lấp, mây, mưa, thác, cọp… gợi nên sự gian nan, vất vả. Sử dụng từ láy giàu giá trị tượng hình như khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút, điệp từ dốc => gợi sự quanh co, gập ghềnh, địa hình hiểm trở.

Tác giả sáng tạo trong việc sử dụng hình ảnh thơ độc đáo: “súng ngửi trời” vừa diễn tả độ cao của địa hình vừa diễn tả cách nói tinh nghịch, lạc quan của những người lính.

“Cọp trêu người”, “thác gầm thét” => Là hình ảnh nhân hoá gợi sự hoang sơ, man dại kết hợp với thời gian: “chiều chiều”, “đêm đêm” => Những người lính phải thường xuyên đối mặt với điều hiểm nguy nơi chốn rừng thiêng nước độc.

=> Tác giả đã dử dụng các câu thơ dày đặc thanh trắc có tác dụng to lớn trong việc diễn tả sự gập ghềnh, trắc trở của địa hình.

Cảnh thiên nhiên miền Tây lãng mạn, bình dị, mang lại hương vị ngọt ngào, nồng ấm:

Tác giả sử dụng các hình ảnh:

“Hoa về trong đêm hơi; Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi; Cơm lên khói, nhà em thơm nếp xôi”=> Là nơi dừng chân của những người lĩnh qua những bản làng, thể hiện sự gắn bó, ấm áp, thấm đượm tình người của các chiến sĩ với nhân dân.

Hình ảnh người lính Tây Tiến: “dãi dầu không bước nữa”, “gục lên súng mũ bỏ quên đời” => NHững giây phút nghỉ ngơi của những người lính sau chặng đường hành quân vất vả, song đó cũng có thê là sự nghỉ ngơi vĩnh viễn của các anh để về với đất mẹ.

Bốn câu thơ là những nỗi niềm của tác gỉa thể hiện nỗi nhớ đầu tiên của nhà thơ về đơn vị cũ. Nó gắn liền với con sông Mã với những cuộc hành quân qua nhiều chặng đường gập ghềnh với nhiều khó khăn vất vả.

Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng
Cảnh đêm liên hoan văn nghệ

Không khí đêm liên hoan tưng bừng, cả doanh trại như một ngày hội, một lễ cưới: doanh trại bừng lên hội đuốc hoa. Hình ảnh trung tâm: các cô gái với trang phục cổ truyền lộng lẫy, e thẹn, tình từ trong các điệu múa say mê. Hình ảnh những người lính trẻ: bay bổng, say mê trong không khí ấm áp tình người

⇒ Bốn câu thơ miêu tả vẻ đẹp tình tứ của các cô gái miền Tây, tình quân dân thắm thiết của người lính với nhân dân.

Cảnh sông nước miền Tây

Hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, huyền ảo:

Chiều sương ấy màn sương mờ ảo, mang đậm màu sắc huyền thoại, cổ tích; Hồn lau: hình ảnh cây lau phất phơ như có hồn

Xuất hiện hình ảnh con người với dáng người trên độc mộc: dáng điệu mềm mại, uyển chuyển mà hiên ngang, khỏe mạnh.

=> Bằng bút pháp lãng mạn, quang Dũng đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên thơ mộng, cuộc sống sinh hoạt đầm ấm của con người vùng núi sơn cước.

Chân dung người lính Tây Tiến

Ngoại hình: “không mọc tóc”, “quân xanh màu lá”, “mắt trừng gửi mộng”. Hình ảnh người lính Tây tiến được miêu tả chân thực thể hiện hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh. Tác giả không nói giảm nói tránh mà qua đó thể hiện niềm tự hào về dáng vẻ kì dị của người lính.

Ngoại hình gân guốc là thế nhưng người lính vẫn mang tâm hồn hào hoa, lãng mạn, đặc trưng của người con Hà thành

“Mắt trừng gửi mộng qua biên giới/Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm” => Thể hiện ý chí sắt đá: sẵn sàng hi sinh, tuổi trẻ cho tổ quốc

=> Qua đó cũng thể hiện lí tưởng xả thân vì đất nước của thế hệ trẻ sau cách mạng tháng Tám.

Sự hi sinh của người lính được phác hoạ qua những hình ảnh thơ:

“biên cương”, “mồ viễn xứ”, “áo bào”, “về đất”. “khúc độc hành”→ Người lính xem cái chết, sự hi sinh rất nhẹ nhàng, thanh thản.⇒ Vẻ đẹp bi tráng của những người lính

Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây

Mùa xuân ấy là thời điểm lịch sử khó khăn, gian khổ mà những người chiến sĩ Tây Bắc đã trải qua cùng nhau. Hồn về Sầm Nứa, chẳng về xuôi: Lời thề của người lính Tây Tiến mãi nhớ về, gắn bó máu thịt với đoàn quân Tây Tiến.

4. Tổng kết

Nội dung:

Tái hiện lại một thời kì kháng chiến anh hùng. Hình ảnh người lính Tây Tiến bi tráng, lãng mạn trên nền thiên nhiên miền Tây vừa dữ dội, hiểm nguy, vừa thơ mộng, trữ tình.

Nghệ thuật:

Là Sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp lãng mạn và hiện thực, cách sử dụng ngôn từ , hình ảnh thơ độc đáo

Ý nghĩa

Bài thơ Tây Tiến (Quang Dũng) đã nói lên nỗi nhớ và niềm tự hào về đồng đội thân yêu, những chiến sĩ hào hoa, dũng cảm, giàu lòng yêu nước trong đoàn binh Tây Tiến đã chiến đấu và hi sinh vì Tổ quốc.

Trả lời câu hỏi SGK bài Tây Tiến

Câu 1 bài Tây Tiến (trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1): Bố cục bài Tây Tiến

Bố cục bài Tây Tiến có thể chia làm 4 đoạn:

Đoạn 1 (từ đầu đến thơm nếp xôi): chặng đường hành quân vất vả gắn với hình ảnh núi rừng hùng vĩ, khắc nghiệt
Đoạn 2 (tiếp đến lũ hoa đong đưa): kỉ niệm của những người chiến sĩ cách mạng
Đoạn 3 (tiếp đến khúc độc hành): nỗi nhớ đồng đội da diết về những đồng đội của mình
Đoạn 4 (còn lại): Nỗi nhớ của Quang Dũng hướng về Tây Tiến

Mạch cảm xúc của bài thơ: Mở đầu là nỗi nhớ, tiếp là kỉ niệm, nỗi nhớ về Tây Tiến và cuối cùng là lời khẳng định mãi gắn bó lòng với Tây Tiến

Câu 2 bài Tây Tiến (trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội là biểu tượng của chặng đường hành quân đầy gian khổ:

Sông Mã và Tây Tiến là hình ảnh kết tinh nỗi nhớ của tác giả: nhớ miền Tây Bắc và nhớ lính Tây Tiến
Địa danh được nhắc tới như Sài Khao, Mường Lát, Mường Hịch, Mai Châu
Đặc điểm hiểm trở, gập ghềnh trong cuộc hành quân: mây, mưa, thác, cọp…
Bức tranh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc mở ra cuộc hành quân giữa núi cao, vực sâu, rừng thẳm… liên tục xuất hiện trong bài

Vẻ hoang sơ, dữ dội, ác liệt của Tây Tiến thể hiện rõ bằng thủ pháp nhân hóa, cường điệu ( Chiều chiều oai linh thác gầm thét/ Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người)

Bức tranh thiên nhiên làm nổi bật vẻ đẹp kiêu hùng, vượt lên mọi khó khăn, mất mát đau thương của người lính Tây Tiến
Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hùng dũng trên nền thiên nhiên:
Sự tinh nghịch, dí dỏm của các chàng trai Hà Nội, chiến thắng thiên nhiên, chạm tới đỉnh cao của chiến trường Tây Bắc.
Dũng cảm, gan góc, kiên cường của những người lính trên sự dữ dội và bí ẩn của thiên nhiên
Hình ảnh bi tráng của người lính Tây Tiến trên chiến trường, coi cái chết nhẹ tựa giấc ngủ

-> Những người lính Tây Tiến giữa núi rừng hiểm trở làm nổi bật lên sự dũng cảm, kiên trung của thế hệ trẻ thời kì kháng chiến

Câu 3 bài Tây Tiến (Trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Tây Tiến trong đoạn thứ hai hiện lên duyên dáng, mĩ lệ, thanh bình dưới góc nhìn hào hoa, yêu đời

Vẻ đẹp của đêm hội đuốc hoa, xiêm áo rực rỡ, tiếng khèn, điệu nhạc
Sự gắn bó thủy chung giữa tình quân dân kháng chiến tình nghĩa Việt- Lào ( Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa/ Kìa em xiêm áo tự bao giờ)
Nhân vật trung tâm tạo nên những bất ngờ thú vị, thu hút hồn vía những chàng trai Tây Tiến đó là những cô gái e ấp tình tứ trong những điệu múa tình tứ
Đó là vẻ đẹp Tây Bắc gắn với hình ảnh cô gái Thái chèo thuyền độc mái uyển chuyển, với bông hoa làm duyên trên dòng nước lũ

Cảnh và người Tây Bắc trong kí ức của tác giả: đẹp, có hồn, quyến luyến, tình tứ

Bức tranh 4 có nét đẹp hoang sơ, nên thơ nổi bật hình ảnh con người “dáng người trên độc mộc” đem đến nét đẹp man mác
Cái đẹp trong nỗi buồn hiu hắt đặc trưng miền sơn cước
Trong không gian đó nổi lên sự mềm mại

Câu 4 bài Tây Tiến (trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Hình ảnh, bức chân dung người lính Tây Tiến hiện lên hào hùng, cao đẹp:

“Không mọc tóc” sốt rét rừng nên những người lính rụng hết tóc, đây là sự khốc liệt của hoàn cảnh chiến đấu
“Quân xanh màu lá”: sự khắc nghiệt của điều kiện chiến đấu khiến những người lính xanh xao
“Dữ oai hùm” có những nét oai phong hùng mạnh áp đảo kẻ thù ( đây là lối miêu tả ước lệ cổ điển)
“Dáng kiều thơm” tâm hồn lãng mạn của những người lính Tây Tiến khi nhớ tới người yêu, hậu phương

-> Những người lính Tây Tiến dù trong khó khăn, gian khổ vẫn kiên cường, dũng cảm và hòa quyện trong đó sự lãng mạn vốn có.

Câu 5 bài Tây Tiến (trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Nỗi nhớ Tây Tiến tha thiết, khắc khoải, ám ảnh:

“Thăm thẳm, không hẹn ước, một chia phôi” diễn tả nỗi nhớ, lời thề kim cổ: ra đi không hẹn ngày trở về
Nỗi khắc khoải, thương nhớ những ngày đã qua trong quá khứ chiến đấu
“Tây Tiến mùa xuân ấy”: thời của hào hùng, lãng mạn đã qua
“Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”: nhà thơ dành tất cả tình cảm, trái tim cho Tây Tiến và cho quá khứ hào hùng

-> Nỗi nhớ Tây Tiến luôn khắc khoải, tha thiết trong lòng nhà thơ như một minh chứng về sức sống mãnh liệt của kỉ niệm, kí ức những ngày gian khổ hào hùng.

Trả lời câu hỏi phần luyện tập bài Tây Tiến

Bài 1 phần luyện tập Tây Tiến(Trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Bút pháp tác giả sử dụng trong bài là bút pháp lãng mạn là chủ yếu:

Thủ pháp phóng đại, cường điệu, đối lập để tô đậm cái phi thường, gây ấn tượng mạnh và sâu đậm về những cái dữ dội, thơ mộng, tuyệt mĩ

So sánh với bài thơ Đồng Chí của Chính Hữu:

Đồng chí sử dụng bút pháp tả thực làm nổi bật vẻ đẹp giản dị, chân chất của những anh lính xuất phát từ vùng quê nghèo
Các chi tiết miêu tả chân dung người lính đều chân thật, giống thực tế, họ luôn cùng lí tưởng chiến đấu nên chia sẻ cùng nhau những gian khổ đời lính
Tây Tiến của quang Dũng miêu tả, tái hiện hình ảnh Tây Bắc dữ dội, hoang sơ nhưng lại hết sức mơ mộng
Tác giả chú trọng nét độc đáo, khác thường làm nổi bật vẻ hào hoa, kiêu hùng của người lính chiến

Bài 2 phần luyện tập Tây Tiến (Trang 90 sgk ngữ văn 12 tập 1)

Chân dung người lính Tây Tiến:

Mang vẻ đẹp bi tráng, lãng mạn có sức lôi cuốn với người đọc
Ngòi bút của Quang Dũng những người lính Tây Tiến hiện ra oai phong, dữ dội khác thường
Những cái gian khổ, thiếu thốn có thể làm hao mòn, tiều tụy dáng hình bên ngoài nhưng sức mạnh nội lực từ bên trong của họ khiến mọi người cảm phục, trong khó khăn vẫn hướng về những điều tốt đẹp, lãng mạn
Chất bi tráng của người lính Tây Tiến:
- Tác giả nói tới cái chết, sự hi sinh nhưng không hề bi lụy, đau thương trái lại còn kiên cường, lãng mạn
- Khi nói về cái chết, tác giả miêu tả thật sang trọng, cái chết tạo ra sự cảm thương sâu sắc từ thiên nhiên.
- Phản ánh sự kết hợp tài tình hình tượng tập thể người lính Tây Tiến với sự miêu tả vẻ đẹp tinh thần của con người

-> Hình ảnh người lính Tây Tiến được miêu tả mang đậm chất bi tráng, chói ngời vẻ đẹp lý tưởng, mang dáng dấp của người anh hùng thời đại.

Cảm ơn các bạn đã đồng hành cùng HocThatGioi trong bài viết Hướng dẫn soạn bài Tây Tiến ngắn gọn, chi tiết. Nếu thấy bài viết này hay, bổ ích hãy chia sẻ cho bạn bè của mình để cùng nhau học giỏi nhé! Chúc các bạn học tốt!